دیافراگم

دیافراگم صفحه ای دو گنبدی از عضله ی مخطط است که در پایین ترین قسمت قفسه ی سینه قرار گرفته است. دیافراگم دو عملکرد مهم دارد:

• حفره ی شکمی را از توراکس جدا می کند(نام این عضله از ریشه ی یونانی دیافراگمیا به معنی تقسیم بندی می آید).
• با انقباض و انبساطش حجم حفره ی توراسیک و ریه ها تغییر می کند و باعث ایجاد دم و بازدم می شود.

در این مقاله نگاهی به آناتومی دیافراگم، اتصالات، حرکات و ساختارهای عروقی و عصبی اش خواهیم داشت.

موقعیت آناتومیکی و اتصالات

دیافراگم در پایین ترین قسمت قفسه ی سینه قرار گرفته است و دهانه ی تحتانی توراسیک را می پوشاند. به عنوان کف حفره ی توراسیک و سقف حفره ی شکمی عمل می کند.

اتصالات دیافراگم را به دو دسته ی محیطی و مرکزی می توان تقسیم کرد.

اتصالات محیطی

• مهره های کمری و لیگامان های قوسی
• غضروف های دنده ای دنده های 7-10
• زائده ی زایفوئید استرنوم

اتصالات مرکزی

قسمت هایی از دیافراگم که از ستون مهره ها نشات می گیرند از لحاظ ساختاری تاندونی هستند و به ستون های چپ و راست مشهورند:

ستون راست

که از مهره های L1-L3 و دیسک های بین مهره ای آن ها نشات می گیرد. برخی از فیبرهای ستون راست هیاتوس ازوفاگئال را در برمی گیرند و همانند یک اسفنکتر فیزیولوژیکی برای جلوگیری از ریفلاکس محتویات معده به داخل مری عمل می کنند.

ستون چپ

که از مهره های L1-L2 و دیسک های بین مهره ای آن نشات می گیرند.

فیبر های عضلانی دیافراگم به یکدیگر برای تشکیل یک تاندون مرکزی متصل می شوند. این تاندون به طرف بالا صعود می کند تا به سطح تحتانی پریکارد فیبروزی متصل شود. در هر طرف از پریکارد، دیافراگم بالا می رود تا گنبد های راست و چپ را تشکیل دهد. در حالت استراحت گنبد راست کمی بالاتر از چپ قرار می گیرد. احتمالا این تفاوت در سطح گنبد ها به خاطر وجود کبد است.

معابر درون دیافراگم

دیافراگم حفره های توراسیک و شکمی را از یکدیگر جدا می کند. بنابراین، هر ساختاری که بین این دو حفره عبور کند حتما دیافراگم را سوراخ خواهد کرد.

سه شکاف در دیافراگم وجود دارد که به عنوان مجرایی برای این ساختار ها عمل می کند:

عملکرد ها

دیافراگم مهم ترین عضله ی تنفسی است. به هنگام دم منقبض و مسطح می شود که قطر عمودی حفره ی توراسیک را افزایش می دهد. این حرکت باعث انبساط ریه ها می شود و هوا را به داخل آن ها می کشد. به هنگام بازدم این عضله به صورت پاسیو وارد حالت استراحت می شود و به حالت گنبدی خود بر می گردد. این حرکت باعث کاهش حجم حفره ی توراسیک می شود.

عصب دهی و خونرسانی

هر دو نیمه ی دیافراگم عصب دهی حرکتی خود را از عصب فرنیک دریافت می کند.  نیمه ی سمت چپ(که بدان همی دیافراگم نیز اطلاق می شود)، توسط عصب فرنیک چپ عصب دهی می شود و برعکس. هر عصب فرنیک در گردن توسط شبکه های سرویکال شکل گرفته است و حاوی فیبر هایی از ریشه های نخاعی C3-C5 است. اکثر خونرسانی شریانی به دیافراگم از طریق شریان های فرنیک تحتانی صورت می گیرد. شریان های فرنیک تحتانی مستقیما از آئورت شکمی نشات می گیرند. باقی خونرسانی از شریان های فرنیک فوقانی‌، پریکاردیوفرنیک و موسکولوفرنیک تامین می شود. ورید های درناژ کننده هم نام شریان های فوق الذکر هستند.