استخوان های پا: تارسال، متاتارسال و فالانژ ها

استخوان های پا برای بافت نرم حمایت مکانیکی ایجاد کرده و به پا کمک می کنند تا وزن بدن را زمان که فرد ایستاده، تحمل کند.

استخوان های پا را می توان به 3 دسته تقسیم کرد:

• استخوان های تارسال: شامل 7 استخوان با شکل های متفاوت که در پروگزیمال پا و مفصل مچ پا قرار گرفته اند.
• استخوان های متاتارسال: استخوان های فالانژ را به تارسال متصل می کنند. 5 استخوان تارسال داریم، برای هر انگشت یکی.
• استخوان های فالانژ: استخوان هایی هستند که انگشتان پا را تشکیل می دهند. هر انگشت پا 3 استخوان فالانژ دارد: پروگزیمال، میانی و دیستال (به جز انگشت شست پا که فقط 2 استخوان فالانژ دارد).

همچنین پا را می توان به 3 ناحیه تقسیم کرد:

• هیند فوت (پای خلفی): تالوس و کالکانئوس
• مید فوت (پای میانی): ناویکولار، کوبوئید و کونئیفرم
• فور فوت (پای قدامی): متاتارسال ها و فالانژ ها

در این مقاله به آناتومی استخوان های پا، لندمارک های استخوانی، مفاصل و نکات بالینی آنها خواهیم پرداخت.

استخوان های تارسال

استخوان های تارسال پا در 3 ردیف پروگزیمال، میانی و دیستال قرار گرفته اند.

گروه پروگزیمال

استخوان های تارسال پروگزیمال شامل تالوس (قاپ) و کالکانئوس (پاشنه). این دو استخوان یک چارچوب استخوانی اطراف پروگزیمال مچ پا می سازند.

1. تالوس (قاپ)

تالوس فوقانی ترین استخوان تارسال است. این استخوان وزن کل بدن را به پا و پاشنه منتقل می کند. تالوس در 3 جا مفصل تشکیل می دهد:

• مفصل مچ پا: در قسمت فوقانی تالوس و بین تالوس و استخوان های ساق پا (تیبیا و فیبولا).
• مفصل ساب تالار: در قسمت تحتانی تالوس و بین تالوس و کالکانئوس.
• مفصل تالوناویکولار: در قسمت قدامی تالوس و بین تالوس و ناویکولار.

کار اصلی تالوس انتقال نیروی وزن از تیبیا به کالکانئوس است. تالوس در قدامی نسبت به خلف عریض تر است و این ویژگی باعث افزایش ثبات مفصل مچ پا می شود.

با وجود اینکه لیگامان های زیادی به تالوس متصل می شوند ولی هیچ عضله ای از آن نه منشا می گیرد و نه به آن متصل می شود. این بدان معناست که احتمال نکروز آواسکولار زیاد است، زیرا خونرسانی آن به ساختار های فاسیایی وابسته است.

2. کالکانئوس (پاشنه)

کالکانئوس بزرگ ترین استخوان تارسال است و در زیر تالوس پاشنه را می سازد. کالکانئوس در 2 جا مفصل تشکیل می دهد:

• مفصل ساب تالار (تالوکالکانئال): در قسمت فوقانی کالکانئوس و بین کالکانئوس و تالوس.
• مفصل کالکانئوکوبوئید: در قسمت قدامی کالکانئوس و کوبوئید.

کالکانئوس به طرف خلف برجسته شده و وزن بدن را به پاشنه منتقل می کند. سطح خلفی کالکانئوس با توبروزیته ی کالکانئال مشخص می شود، نقطه ای که محل اتصال تاندون آشیل است.

گروه میانی

ردیف میانی استخوان های تارسال شامل یک استخوان می باشد، استخوان ناویکولار (ناوسان).

3. ناویکولار (ناوسان)

این استخوان در مدیال پا قرار گرفته و با تالوس در خلف، با هر 3 استخوان کونئیفرم در قدام و با استخوان کوبوئید در لترال مفصل می شود. در سطح پلانتار استخوان ناویکولار، توبروزیته ای برای اتصال قسمتی از تاندون تیبیالیس خلفی وجود دارد.

گروه دیستال

در ردیف دیستال 4 استخوان تارسال وجود دارد: کوبوئید (مکعبی)، و 3 استخوان کونئیفرم (میخی). این استخوان ها با استخوان های متاتارسال مفصل می شوند.

4. کوبوئید (مکعبی)

کوبوئید که در لترال قرار گرفته، در قدام کالکانئوس و خلف متاتارسال های چهارم و پنجم است. در سطح پلانتار کوبوئید یک شیار برای عبور تاندون فیبولاریس لانگوس وجود دارد.

5. کونئیفرم (میخی)

هر سه استخوان کونئیفرم (لترال، میانی و مدیال) گُوِه شکل هستند (به همین دلیل در فارسی علاوه بر استخوان میخی به آنها استخوان گوه ای نیز می گویند). این 3 استخوان با ناویکولار در خلف و با متاتارسال ها در قدام مفصل می شوند. شکل استخوان ها کمک می کند تا یک قوس عرضی در پا ایجاد شود.

همچنین استخوان های کونئیفرم محل اتصال عضلات متعددی هستند:

• کونئیفرم مدیال: تیبیالیس قدامی، قسمتی از تیبیالیس خلفی و فیبولاریس لانگوس.
• کونئیفرم لترال: فلکسور هالوسیس برویس.